محک‌زنی (benchmarking) فرآیند مقایسه عملکرد یک واحد تولیدی با سایر واحدهای مشابه یا بهترین عملکرد سایر واحدهای فعال در زمینه موردنظر است. به این ترتیب، مدیریت سازمان میتواند عملکرد خود را با سایر واحدها یا با بهترین نمونه مشابه مقایسه کرده و پتانسیل بهبود سازمان خود را پیشبینی کند.
در واقع این مقایسه، ابزاری در اختیار مدیران قرار میدهد که مسیر حرکت خود را برای رسیدن به بهترین نقطه عملکرد مشخص کرده و برای آن برنامهریزی کنند.
در محک‌زنی ابعادی مانند زمان، کیفیت و هزینه مورد مقایسه قرار میگیرد. به این منظور، باید یک شاخص مناسب که در برگیرنده همه جنبههای اثرگذار در پارامتر مورد بررسی باشد تعریف شود.
محک‌زنی فرآیندی پر هزینه است. ارتباط با هریک از سازمانها، دریافت اطلاعات و یا اندازه گیری داده ها، محاسبه شاخص و تحلیل و اعتبارسنجی آن مستلزم صرف وقت، هزینه بالا و نیروی انسانی متخصص می باشد.
به منظور محک‌زنی انرژی، استاندارد EN16231:2011 تحت عنوان متدولوژی محک‌زنی راندمان انرژی، توسط اتحادیه اروپا تدوین و منتشر شده است. طبق این استاندارد محک‌زنی انرژی به صورت زیر تعریف می‌شود:
محک‌زنی انرژی فرآیند گردآوری، تحلیل و مقایسه داده های عملکرد انرژی در فعالیتهای قابل مقایسه با هدف ارزیابی و مقایسه عملکرد بین سازمانی یا درون سازمانی می‌باشد. این واحدها می‌توانند شامل فرایندها، ساختمانها و یا شرکتها باشند. محک‌زنی میتواند بصورت داخلی و بین واحدهای یک سازمان انجام شود و یا با رعایت محرمانه بودن اطلاعات، بین واحدها و سازمانهایی که با یکدیگر رقابت دارند انجام شود.
این شرکت، فرآیند ممیزی را براساس استاندارد EN16231:2011 انجام میدهد. فرآیند محک‌زنی، طبق این استاندارد به صورت شکل روبرو است. این روش، تا مرحله گزارش‌دهی توسط شرکت انجام می‌شود.
این شرکت برای انجام محک‌زنی عملکرد انرژی واحد را براساس مصارف مختلف انرژی ارزیابی و با مقداری تحت عنوان ایندکس انرژی می‌سنجد. ایندکس انرژی، ترکیبی از شاخص‌های مختلف می‌باشد. شکل زیر ساختار کلی ایندکس انرژی را نشان میدهد.
